توصیه های مشاوره ای رفتار با دانش آموز

نقش مشاوره‌ای معلم‌،در رفتار او با دانش‌آموزان نمود پیدا می‌کند.هرچه مـعلم در رفتار مناسب‌ با دانش‌آموزان مهارت و تسلط‌ بیش‌تری‌ داشته باشد،در واقع نقش مشاوره‌ای خـود را بهتر ایفا کرده‌ اسـت.
به احساسات‌ و عواطف دانش‌آموزان بها بدهید

بسیاری از دانش‌آموزان در دوره‌ها و پایه‌های مختلف،به خصوص‌ دورهء ابتدایی،تصور خاصی دربـارهء معلم خود دارند.کودکان دورهء ابتدایی علاقه‌مندند،معلم خود را خشنود کنند‌.۱بعضی‌ از بزرگسالان،فکر می‌کنند کاری که کودکان به منظور جلب نظر بزرگترها انجام می‌دهند،نامطلوب است.لذا،این تلاش آنان را نـادیده‌ مـی‌گیرند و یا آن را پس می‌زنند.اما،برخورد‌ با‌ چنین پدیده‌ای در کلاس،نیاز به رفتاری حساب شده دارد.

معلم چه در دورهء ابتدایی و چه در دوره‌های راهنمایی و متوسطه، باید مراقب احساسات و عواطف دانش‌آموزان باشد.دانش‌آموز ابتدایی،تـلاش‌ مـی‌کند‌ با کمک کردن و انجام به موقع تکالیفش، رضایت معلم خود را به دست آورد،دانش‌آموز راهنمایی،با بعضی از معلمان خود،روابط نزدیک عاطفی برقرار می‌کند.دانش‌آموز دبیرستانی نیز‌ دوست‌ دارد‌ ابراز وجـود کـند و مورد توجه‌ قرار‌ گیرد‌.در همهء این موارد،چه نوع رفتاری از طرف معلم مناسب است؟

راهنمای ۱:دانش‌آموزان و بیان احساسات‌

به دانش‌آموزان اجازه دهید،احساسات‌ خویش‌ را‌ بیان کنند.آنان‌ نباید فقط مـحتوای درس را‌ فـرا‌ گـیرند،بلکه باید دربارهء خود و نـحوهء قـبول‌ احـساسات،خویش نیز بیاموزند.معلمان می‌توانند محیطی گرم و پذیرای دانش‌آموزان با تمام‌ احساساتشان‌ را‌ فراهم آورند.

پذیرش دانش‌آموزان به معنای پذیرش احساسات آنـان نـیز‌ هـست، هرچند که آن احساسات منفی و یا حتی خصمانه بـاشند.

تـمرین ۱:۱۱۱

پاسخگویی به احساسات و عواطف دانش‌آموزان،بر‌ اساس‌‌ متغیرهایی‌ چون سن،جنسیت،خصوصیات شخصیتی،موقعیت و شرایط اجتماعی و خانوادگی،نوع و هـدف‌ رفـتاری‌ کـه بروز می‌دهند و مسائلی نظیر آن متفاوت است.بنابراین:

۱٫در این‌گونه موارد،از کـدام علائم ابراز‌ علاقه‌،مانند‌:لبخند زدن، نوازش کردن و بیان کلمات محبت‌آمیز استفاده می‌کنید؟

۲٫با در نظر گرفتن‌ متغیرهای‌ متفاوت‌،چه نـوع کـمکی را بـه‌ دانش‌آموز پیشنهاد می‌کنید؟

اصرار و پافشاری نکنید

این مورد هم‌ از‌ جمله‌ مسائلی اسـت کـه برای معلمان،دردسرساز می‌شود.گاهی ما معنای جدی بودن را با‌ یکدندگی‌ اشتباه می‌گیریم و رفتاری از خود بـروز مـی‌دهیم کـه معقول و منطقی نیست.دانش‌آموزی‌ در‌ حین‌ تدریس‌،دست بلند کرده است تا چـیزی بـگوید،سـعی می‌کنیم‌ با اصرار او را سر‌ جایش‌ بنشانیم؛دانش‌آموزی در نظم کلاس،مشکل‌ ایجاد کرده است،بـه اخـراج او از‌ کـلاس‌ به‌ شدت پافشاری می‌کنیم؛ برای ساکت کردن بچه‌ها یا انجام درست تکالیف و یا انـجام حـجم‌ زیادی‌ از‌ تکالیف،از فشار استفاده می‌کنیم.این نوع رفتار معلم،

به تدریج منجر‌ بـه‌ شـکل‌گیری‌ نـوعی مقاومت در دانش‌آموزان می‌شود. آگاهی معلم از فن گوش دادن و سکوت به موقع،می‌تواند‌ مانع‌ از‌ بروز چـنین مـشکلی شود.

کسی را تحقیر نکنید

تحقیر،به هر‌ شکل‌ آن،ناخوشایندترین رفتاری است که هـر انـسانی‌ را آزار مـی‌دهد.رفتار تحقیرآمیز هم مانند موارد دیگر‌،در‌ یک طیف‌ قابل بحث است.گاهی معلم بدون آن کـه قـصد خاصی‌ داشته‌ باشد و بیش‌تر به صورت ناخواسته،دانش‌آموزی را‌ تحقیر‌ می‌کند‌.اما در عـده‌ای از مـعلمان،رفـتار تحقیرآمیز‌،رفتاری‌ غالب است.اگرچه تحقیر در همهء سنین و پایه‌های تحصیلی ناخوشایند است،ولی بازخورد‌ منفی‌‌ آن در دانـش‌آموزان دورهـ‌های راهـنمایی‌ و دبیرستان‌ بیش‌تر به‌ چشم‌‌ می‌آید‌.نوجوانان و جوانان،در برابر تحقیر بسیار‌ حساس‌ و آسـیب‌پذیرند و مـمکن است به رفتارهای تلاقی‌جویانه و انتقامی دست‌ بزنند.

از کلمات و عبارت‌های‌ زشت‌ استفاده نکنید

اگرچه این مورد‌ نـیز مـی‌تواند رفتاری تحقیرآمیز‌ محسوب‌ شود،اما به‌ لحاظ تأکید‌ بیش‌تر‌،جداگانه مورد بـحث قـرار می‌گیرد.سلاح طعنه‌ و تمسخر را هیچ معلمی نـباید بـه‌ کـار‌ گیرد و یا امکان بهره‌گیری از‌ آن‌ را‌ به دانـش‌آموزان بـدهد‌.گیج‌ و برلاینر،این‌گونه رفتارها را‌ عامل‌‌ صدمه زدن به احساسات دانش‌آموزان می‌دانند.۳

نکتهء ظریف در ایـن مـورد،استفاده از کلمات‌ زشت‌،طعنه‌آمیز و تـمسخرآمیز بـه عنوان شـوخی و بـذله‌گویی‌ اسـت‌.اگرچه نمی‌توان‌ چنین‌‌ رفتاری‌ را کاملا مـنع کـرد‌،ولی به‌طور حتم،همه قبول دارند که چنین‌ رفتاری نیاز به مهارت و نـکته‌سنجی دارد.هـر‌ معلمی‌ در هر موقعیتی‌ نمی‌تواند از شوخی‌های‌ ایـن‌چنینی‌ استفاده‌ کند‌.ناشی‌گری‌ در کـاربرد آنـ‌ها‌ می‌تواند‌ عواقب نامطلوب فراوانی داشـته بـاشد.

متزلزل رفتار نکنید

صمیمی،ولی قاطع باشید.با اطمینان عمل‌ کنید‌.بیلر‌،ضمن‌ تـوصیه ایـن نکات،تأکید می‌کند که‌ ایـن‌ نـوع‌ رفـتار‌،به‌ خصوص‌ در روزهـای اول تـدریس،اهمیت زیادی دارد.او می‌گوید:«صـرف نـظر از آنچه در اولین دقایق کلاس انجام می‌دهید،مهم است این احساس‌ را ایجاد کنید که‌ دقـیقا مـی‌دانید چه کار می‌کنید.بهترین راه القای چـنین‌ احـساسی،این اسـت کـه کـاملا آماده باشید.»۴

در طول سـال تحصیلی هم،باثبات بودن در کنترل کلاس،می‌تواند موجب صرفه‌جویی در‌ وقت‌ و انرژی شود و دردسرها را کم‌تر کـند. سـختگیری در یک روز و نرمش در روز دیگر،خشونت با یـک‌ دانـش‌آموز و مـلایمت بـا دانـش‌آموز دیگر،موجب مـی‌شود، دانـش‌آموزان بخواهند هر روز شما‌ را‌ امتحان کنند و ببینند از دندهء راست‌ بلند شده‌اید یا دندهء چپ!یا موجب مـی‌شود در کـلاس شـما کارهایی را بکنند که در کلاس‌های‌ دیگر‌ نمی‌توانند انـجام دهـند.۵

بـی‌ثباتی در‌ رفـتار‌ مـعلم مـی‌تواند با مسائلی چون:تازه کار بودن، ویژگی‌های شخصیتی،موقعیت اجتماعی و جو مدرسه در ارتباط باشد.به هر حال یک معلم می‌تواند در‌ طول‌ سال‌های معلمی خود به‌‌ ثبات‌ رفـتاری قابلی قبولی برسد.

مراقب تبعیض‌های ناخواسته باشید

شاید هیچ‌کس به‌طور صریح نپذیرد که در رفتار خود مرتکب‌ تبعیض می‌شود.حتی معلمانی که رفتار تبعیض‌آمیز دارند،برای رفتار خود‌،توجیهاتی‌ دست‌وپا مـی‌کنند.یـکی از آسیب‌های پنهانی که در مدرسه و کلاس به دانش‌آموزان وارد می‌شود،به خاطر تبعیض‌های‌ ناخواسته‌ای است که معمولا ریشه‌های ناخودآگاه دارند.پدیدهء«اثر انتظار»که در شماره‌های‌ بعد‌ دربارهء آن‌ بحث خواهد شـد،مـوجب‌ می‌شود،بعضی از دانش‌آموزان بیش‌تر مورد توجه معلم قرار بگیرند و یا معلم امتیازهای‌ بیش‌تری را برای آنان قائل شود.

راهنمای ۲:مقابله با تبعیض‌های ناخواسته‌‌‌

زمـانی‌ کـه دانش‌آموزان دریابند از آن‌ها زیاد سـؤال نـمی‌کنید،تصور خواهند کرد آن‌ها را ناتوان می‌دانید.بنابراین،با ‌‌توجه‌ به توانایی‌شان‌ از آن‌ها سؤال کنید.

متوجه آثار نامطلوب کاربرد عباراتی مانند:«دانش‌آموز‌ بد‌»باشید‌.

بـا دانـش‌آموزان به‌طور انفرادی ارتباط بـرقرار کـنید و از تمسخر آن‌ها بپرهیزید.

نسبت به کار و رفتار‌ دانش‌آموزان واکنش‌های صریح و به موقعی‌ انجام دهید تا دانش‌آموزان متوجه انجام کار مفیدشان‌ بشوند.

سعی کنید تکالیف‌ متنوعی‌ ارائه کنید تا دانش‌آموزان توانایی‌های‌ خـود را نـشان دهند.

برای اطمینان از تعامل بیش‌تر بین دانش‌آموزان،آن‌ها را به نوبت‌ روی نیمکت‌های ردیف جلو بنشانید.

تمرین ۲:۱۱۸

آیا تجربه‌ای در زمینهء‌ تبعیض‌های ناخواسته،طی سال‌های معلمی‌ خودتان یا همکارانتان سراغ دارید.

می‌توانید نـمونه‌هایی از ایـن تجربه‌ها را در یـک جلسهء شورای معلمان‌ به بحث بگذارید و علل و عوامل این پدیده را بررسی و تحلیل‌ کنید‌.

(۱).بیلر،رابرت(۱۹۷۴).تـرجمهء پروین کدیور(۱۳۶۷).کاربرد روان‌شناسی در آموزش. جلد اول.تهران.مرکز نشر دانشگاهی.

(۲).گـلاور،جـان ای و بـرونینگ،راجراچ(۱۹۹۰).ترجمهء علینقی خرازی(۱۳۷۵). روان‌شناسی‌ تربیتی‌،اصول و کاربرد آن.تهران.مرکز نشر دانشگاهی.چاپ اول.

(۳).گیج،نیت‌ل و برلاینر،دیـوید ‌ ‌سـی.روان‌شناسی تربیتی.ترجمهء غلامرضا خوی‌نژاد و همکاران(۱۳۷۴).مشهد:پاژو حکیم فردوسی.

(۴).بیلر،رابرت(۱۹۷۴).ترجمهء‌ پرویـن‌ کـدیور(۱۳۷۱).کـاربرد روان‌شناسی در آموزش. جلد دوم.تهران.مرکز نشر دانشگاهی.

(۵).همان،ص ۷۵۳٫

(۶).پروین،کدیور(۱۳۷۹).روان‌شناسی تربیتی.تهران.سمت.چـاپ اول.

مشکلات دانش آموزان ( رفتاری ، عاطفی ، خانوادگی ، اختلالات یا بیماریها )

مقدمه:
یکی از واقعیتهای موجود مساله اختلالات رفتاری در بین دانش آموزان است و خانواده نیز به عنوان مهمترین نهاد اجتماعی موثر بر تکوین شخصیت تلقی می شود و حتی این واقعیت را باید پذیرفت که اختلافات خانوادگی تاثیری بسیار سوء بر سلامت روانی کودکان و نوجوانان دارد بطوریکه نتایج مطالعات نشان می دهد افرادی که سطح بالای تعارض والدین را تجربه می کنند بطور معنی داری مشکلات بیشتری را نسبت به افرادی که تعارضات کمتری را تجربه نموده اند دارند و اختلاف در امر تربیت فرزندان می تواند زمینه ساز مشکلات رفتاری باشد (جکینز و اسمیت ، ۱۹۹۱). همچنین

مطالعه نوابی نژاد (۱۳۷۲) نشان می دهد که مشکلات رفتاری از جمله افسردگی ، اضطراب ، کمرویی و ترس در دختران بیشتر از پسران است. باز مطالعه احدی (۱۳۷۱) نشان می دهد که دانش آموزان پسر بیشتر مرتکب بزهکاری می شوند و مطالعه مکارمی (۱۳۷۱) نیز نمایانگر آن است که روابط خانوادگی و ارتباط عاطفی والدین تاثیر معنی داری بر وضعیت تحصیلی و تربیتی کودکان و نوجوانان دارد. اما اینکه در شهرستان اردبیل در کدام دوره تحصیلی (راهنمایی و متوسطه)

مشکلات رفتاری شیوع بیشتری دارد و از دید دست اندرکاران امر تعلیم و تربیت چه راههایی برای پیشگیری از مشکلات رفتاری کودکان و نوجوانان وجود دارد ، همچنین متغیرهای خانوادگی چون دوگانگی در امر تربیت فرزندان ، مشاجرات والدین ، جدایی والدین ، آزادی بیش از حد و طرد کودکان چه ارتباطی با مشکلات رفتاری دانش آموزان دارد سوالات مطرح شده در مطالعه حاضر بودند. روش کار برای پاسخ به سوالات مطالعه از دانش آموزان مشغول به تحصیل (۶۴۵۶۵ نفر) در سال

تحصیلی ۸۰-۷۹ در شهرستان اردبیل ۱۶۱۰ نفر با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند ، همچنین از ۶۰۱۲ نفر کارکنان آموزش و پرورش نیز ۱۲۶ نفر با روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند بطوریکه دانش آموزان به پرسشنامه محقق ساخته که عوامل

خانوادگی موثر در بروز مشکلات رفتاری را می سنــجد و آزمـون هفتـاد و شـش سوالی وودورث که ۸ حالت روان شناختی را می سنجد به صورت گروهی پاسخ دادند و کارکنان آمـوزش و پـروش نیز به چک لیست روشهای پیشگیری از مشکلات رفتاری به صورت انفرادی پاسخ دادند. ضمناً ماهیت موضوع و اهداف مطالعه ایجاب می کرد که از روش تحقیق زمینه یابی و همبستگی استفاده شود. نتایج نتایج مطالعه نشان داد که شیوع افسردگی در میان دانش آموزان فراوانی بیشتری در

مقایسه با مشکلات دیگر دارد و شیوع مشکلات رفتاری در بین دانش آموزان دوره متوسطه نسبت به دانش آموزان دوره راهنمایی بیشتر است. بین دوگانگی در امر تربیت و مشاجرات والدین به عنوان متغیرهای پیش بینی کننده با مشکلات رفتاری دانش آموزان ارتباط معنی دار وجود دارد و متغیرهایی چون پذیرش کامل و طرد کامل کودکان از جانب والدین با مشکلات رفتاری دانش آموزان ارتباط معنی داری دارد.

یکی از مسائل و مشکلات اساسی نظام آموزشی هر کشوری ، مساله افت تحصیلی است. این موضوع هر ساله هزینه های بسیار بالایی را دربرداشته و دورنمای پیشرفت و توسعه اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی کشورها را مبهم می کند. مطابق مطالعات انجام شده ، این مشکل هر سال افزایش می یابد و بسیاری از دانش آموزان ابتدایی و راهنمایی ، نمی توانند از پس مواد و محتوای آموزشی طراحی و تدوین شده برآیند یا آنها را در موعد مقرر انجام دهند. زمانی این مساله اهمیت بیشتری پیدا می کند که بدانیم بسیاری از این افراد توانایی های لازم را برای کسب موفقیت دارند، ولی موفق نمی شوند. باید به مقوله افت تحصیلی توجه بیشتری کرد تا بتوان با شناخت آن ،

توانایی ها و شایستگی های کودکان و نوجوانان را بارور کرد. افت تحصیلی کاهش عملکرد تحصیلی دانش آموز از سطحی رضایت بخش به سطحی نامطلوب است. توجه به تعریف فوق نشان می دهد مقایسه و سنجش سطح عملکرد تحصیلی قبلی و فعلی دانش آموز بهترین شاخص افت تحصیلی است. مشکلاتی که در این ارتباط شایان توجه است ، در ابعاد فرد، خانواده ، مدرسه و جامعه خلاصه می شود. البته فقط در ذهن و روی کاغذ می توان آنها را از یکدیگر مجزا کرد. این عوامل ، گاه چنان در هم تنیده

اند و کنش متقابل دارند، که تعیین نقش و سهم هر کدام به دشواری امکانپذیر است.
علل فردی
مطالعات نشان داده است که حدود ۱۰درصد از موارد افت تحصیلی به علت ناتوانی ذهنی و عدم کشش فرد است. البته در بسیاری موارد دانش آموزی دوره ابتدایی را که مشکل تحصیلی داشته و با تشخیص کمبود هوش به مراکز مشاوره ارجاع داده اند، پس از ارزیابی دقیق مشخص می شود دانش آموز هیچ ضعف شناختی یا هوشی ندارد و علت یا علل دیگری عامل مساله است. امروزه دیگر آن اهمیتی را که در گذشته به هوش داده می شد، داده نمی شود و گفته می‌شود هر

شخصی با نردبان صفات شخصیتی خود راه تکامل و پیشرفت را طی می کند و آنچه مهم است ، صبر و بردباری و بویژه پشتکار است. از بین ۲ دانش آموز دوره ابتدایی با بهره هوشی مساوی ، دانش آموزی موفق تر می شود و پیشرفت تحصیلی بهتری داد که تلاش و پشتکار زیادتری داشته

باشد. توجه : برای یادگیری و به یاد سپردن هر مطلبی اولین شرط، توجه به آن است. بدیهی است اگر دانش آموز از هوش بالایی برخوردار باشد، ولی به مطلب یا موضوعی توجه نکند، نمی تواند آن را فراگیرد و علت افت و شکست تحصیلی بعضی دانش آموزان ، ناشی از عدم توجه به معلم و موارد تدریس شده و نیز نداشت متن تمرکز عوامل هنگام مطالعه و انجام تکالیف درسی است.
انگیزه:
انگیزه ، به حالتهای درونی فرد گفته می شود که موجب هدایت رفتار او به سوی نوعی هدف می شود و در واقع موتور حرکت هر فردی است. محققان ، نداشتن انگیزه پیشرفت را یکی از دلایل افت تحصیلی می دانند. آشفتگی های عاطفی و هیجانی: مشکلات عاطفی و هیجانی دانش آموزان در مقاطع مختلف رشد می تواند باعث افت تحصیلی آنان شود. فشارهای روانی خاص هر مرحله از رشد می‌تواند باعث اشتغال خاطر، آسیب وارد آمدن به قوای هوشی ، تحلیل انرژی ذهنی ، عدم تمرکز حواس و در نهایت افت تحصیلی دانش آموزان شود.

نارسایی های جسمی:
دانش آموزانی که دارای بنیه ای ضعیف هستند از سلامت عمومی کامل برخوردار نیستند، نمی توانند به اندازه کافی کوشش و فعالیت داشته باشند. این دسته به دلیل داشتن استعداد ابتلا به انواع بیماری ها از پیشرفت درسی باز می مانند. وجود ضعف در بینایی و شنوایی نیز سبب عقب ماندگی و افت تحصیلی می شود. ناراحتی های مربوط به مراکز عصبی و ناهماهنگی های حسی و حرکتی نیز در جای خود باعث افت تحصیلی می شوند.

درمیان خانواده
روابط و نظام ارزشی خانواده: مهمترین عامل موثر در شکل گیری نگرش دانش آموز دوره ابتدایی نسبت به تحصیل ، خانواده است ؛ این که والدین با دانش آموز و درس و تحصیل او چگونه برخورد کنند و در الگوهای تربیتی خود برای چه نوع رفتارهایی ارزش قائل می شوند، یکی از اجزای اساسی در شکل گیری نگرش دانش آموز نسبت به تحصیل است. در موارد بسیاری علت افت تحصیلی یا شکست تحصیلی به وجود نگرش های منفی ، تضادها، مساعد نبودن شرایط خانواده از نظر عاطفی ، روانی و… برمی گردد.مهمترین نقشی که والدین در زمینه پیشرفت تحصیلی فرزندان می توانند داشته باشند، ایجاد محیطی آرام و مساعد برای مطالعه و انجام تکالیف است. در بعضی مواقع ، والدین ناخواسته و ناآگاهانه نه تنها محیط مساعدی را برای مطالعه فرزندان ایجاد نمی کنند، بلکه اصرار می ورزند دانش آموزان در محلی آکنده از سر و صدا و محرکهای مختلف مزاحم به انجام تکالیف بپردازند، ولی باید توجه داشت یادگیری در شرایطی بهتر صورت می گیرد که در آن محیط آرام است و محرکهای مزاحم ازجمله تلویزیون ، بازی سایر کودکان و سر و صداهای دیگر کمتر هستند. والدین با اجتناب از ترتیب دادن جشنها و مراسم مختلف یا شرکت در آنها در ایام امتحانات می توانند بر پیشرفت تحصیلی فرزندان خود تاثیر داشته باشند. والدین می توانند به جای خرید اشیای غیرضروری برای دانش آموزان ، کتابها و وسایل کمک آموزشی تهیه کنند تا از این طریق هم دانش آموزان اوقات فراغت خود را به خوبی بگذرانند و هم به یادگیری آنها کمک شود. متاسفانه در کشور ما، مطالعه کتابهای غیردرسی و کمک درسی کمتر متداول است ، در حالی که از طریق تهیه این گونه کتابها می توان کمک موثری به فرزندان کرد.
فقر مالی خانواده:
یکی از عوامل مهم افت تحصیلی کودک است ، که به طور غیرمستقیم بر پیشرفت درسی او موثر است. محروم ماندن از غذای سالم و کافی و نداشتن استراحت لازم به علت فعالیت ها و کارهای غیردرسی برای جبران فقر مالی موجب عقب ماندگی درسی می شود. در کنار این موضوع ، می توان فقر فرهنگی و بی سوادی یا کم سوادی والدین ، فقدان والد یا والدین ، وجود مشاجره و

ناسازگاری بین والدین و در نهایت نحوه ارتباط دانش آموز با برادران و خواهران را هم در افت تحصیلی دخیل دانست.

درآموزش چه خبر است؟
گاهی علت افت تحصیلی یا شکست درسی دانش آموز را باید در مدرسه جستجو کرد. اهم عللی که می توان از این نظر مورد بررسی قرارداد، به شرح ذیل است.
شیوه تدریس معلم:
می توان گفت هر دانش آموز به شیوه خاصی مطالب درسی را درک و فرامی گیرد. وظیفه معلم است که با شناخت دانش آموزان و آگاهی از چگونگی کاربرد شیوه های مختلف تدریس مدل مناسبی برای تدریس انتخاب کند. گاهی علت افت تحصیلی دانش آموز این است که شیوه تدریس معلم مطابق روش یادگیری دانش آموز نیست.
برنامه درسی مدرسه:
گاهی علت افت تحصیلی این است که برنامه درسی طراحی شده از طرف مدرسه مناسب نیست ؛ مثلا دروس نسبتا سخت را پشت سر هم و یا در ساعاتی گذاشته اند که عموما دانش آموزان خسته هستند.
انتظارات و پیش داوری های معلم:
معلم در اولین برخورد با شاگردان خود سعی می کند، با پیشداوری خود آینده تحصیلی آنها را مجسم کند. مطالعات نشان داده است که این قضاوت ها بر میزان پیشرفت و یا شکست دانش آموز در دروس تاثیر دارد، به این صورت که اگر دانش آموزی که نمرات متوسط دارد به یک معلم معرفی کنیم و به او بگوییم تیزهوش است و نمرات درخشانی خواهد آورد؛ خود این دادن نگرش در ارتباط با معلم با دانش آموز تاثیر خواهد گذاشت و باعث پیشرفت درسی وی خواهد شد.نتیجه این که معلمان باید از پیش داوری بویژه از نوع منفی آن بپرهیزند، زیرا خود این امر منجر به شکست او خواهد شد.

شرایط فیزیکی کلاس:
گرما یا سرمای بیش از حد کلاس ، نامناسب بودن نظافت و نور کلاس ، سر و صداهای غیرمعمول و تعداد بیش از حد دانش آموزان در کلاس ازجمله عواملی است که ممکن است مشکلات تحصیلی را در پی داشته باشند.
تعویض مکرر معلمان:
جابه جایی معلمان در طول سال تحصیلی و ناتوانی بعضی دانش آموزان به منظور سازگاری با روش تدریس و خصوصیات معلم ممکن است بویژه در مقاطع آموزشی پایین تر، منجر به افت تحصیلی شود. ارزیابی نادرست معلمان از عملکرد دانش آموزان ، کنترل نامناسب کلاس از سوی معلم ، فقدان وسایل کمک آموزشی ، کمبود کتب درسی ، عدم همکاری و ارتباط بین اولیا و مدرسه ، عدم وجود نظم و انضباط در کلاس و مدرسه و کمبود فضاهای آموزشی از دیگر علل موثر در افت تحصیلی دانش آموزان هستند.
اثرات افت
تحصیلی افت تحصیلی و مردودی را نمی توان فقط به عنوان یک مشکل فردی مورد توجه قرار داد؛ زیرا ابعاد و پیامدهای ناشی از آن بسیار فراتر و وسیع تر از مسائلا شخصی و فردی است.افت تحصیلی را نباید نادیده گرفت ، زیرا از طرفی بین افت تحصیلی ، مردودی و ترک تحصیل رابطه وجود دارد. مطالعاتی که به بررسی ارتباط بین مردودی و ترک تحصیل در دوره ابتدایی پرداخته اند، همواره نشان داده اند اکثر دانش آموزانی که تجربه مردودی دارند، عاقبت مدرسه را رها می کنند. برخی محققان گزارش کرده اند ترک تحصیل کنندگان ۵ برابر بیشتر از دیگر دانش آموزان تجربه مردودی

دارند. بنابراین اگر به طور جدی برای کاهش افت تحصیلی و نهایتا مردودی و ترک تحصیل اقدام شود، منابع جامعه خصوصا منابع انسانی، این گنجینه های ملی به هدر نخواهند رفت.
تلویزیون عامل افت تحصیلی بچه‌ها
طبق مطالعات صورت گرفته، تلویزیون یکی از عواملی اصلی افت تحصیلی، چاقی و رفتارهای پرخاشگرانه بچه‌ها است. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی پلیس، به نقل ازخبرگزاری”رویتر”، حاکی است، هرچه بیشتر بچه‌ها اوقات خود را به تماشای تلویزیون اختصاص دهند، از میزان کارآیی فعالیت‌های آموزشی آنها کاسته می‌شود.بر اساس این گزارش یکی از دلایل اصلی چاقی بچه‌‌ه

بسیاری از محققان در مطالعات قبلی خود، بر این باور بودند که تماشای بیش از حد تلویزیون در افت تحصیلی بچه‌ها چندان تاثیرگذار نمی‌باشد. بر اساس مطالعات صورت گرفته توسط موسسات روانپزشکی آمریکا، معلوم شد که تلویزیون بر رشد تحصیلی بچه‌ها کاملا نتیجه عکس دارد. به طوری که در این گزارش آمده است، بچه‌هایی که دارای اتاق و تلویزیون شخصی می‌باشند، نسبت به بچه‌هایی که دارای اتاق و تلویزیون شخصی نمی‌باشند، در امتحانات استاندارد به دست آمده، از نمره کمتری برخوردار بوده‌اند. در این گزارش همچنین آمده است بچه‌هایی که دارای رایانه شخصی هستند و بیشتر اوقات خود را پشت رایانه صرف می‌کنند، در امتحانات استاندارد به دست آمده، از

نمره بالاتری برخوردار بوده‌اند.طبق برآوردهای صورت گرفته، هر خانواده آمریکایی دارای فرزند، به طور متوسط دارای ۳ دستگاه تلویزیون می‌باشد که این امر میانگین ساعات تماشای تلویزیون را به طور چشمگیری افزایش داده است.مقامات پزشکی به همراه مقامات آموزشی آمریکایی در حال حاضر در صددند تا میانگین ساعات تماشای تلویزیون را به روزی ۱ الی ۲ ساعت کاهش دهند.در این بررسی همچنین آمده است که کودکان زیر ۳ سالی که مدام به تماشای تلویزیون می‌پردازند، بعدها در تست‌های استاندارد صورت گرفته در مدارس، از نمره کمتری برخوردار می‌شوند. این در

حالی است که طبق این بررسی، بسیاری از جوانانی که تمایل به تماشای بیش از حد تلویزیون دارند، حتی نمی‌توانند دوران دبیرستان خود را به پایان رسانده و یا وارد دانشگاه شوند.در این مطالعه آمده است که تماشای تلویزیون فقط می‌تواند در سنین ۳ الی ۵ سالگی آن هم تنها جهت افزایش مهارت خواندن و ارتقاء حافظه کوتاه مدت بچه‌ها موثر واقع شود.تماشای تلویزیون به هیچ وجه در درک مطلب و یا درک ریاضیات نمی‌تواند مفید واقع شود.

نحوه رفتار با سرکشی طبیعی نوجوان
وظیفه اصلی نوجوان در فرهنگ ما خارج شدن از زیر سلطه والدین است قبل از رسیدن به نوجوانی میتوان روش ارتباط با والدین . او باید به تنهائی وابستگی ارتباطی دوران کودکی را ترک کرده و کنترل زندگی خود را به صورت مستقل بدست آورد . این فرایند با یک مقدار معینی از طغیان طبیعی مبارزه طلبی نارضایتی پریشانی بی قراری ودمدمی مزاجی همراه است. هیجانات معمولا در سطح بالائی نشان داده میشوند ونوسانات خلقی در این دوره معمولی است. سرکشی نوجوان معمولا در سن ۱۲ تا۱۴ سالگی شروع میشود . در بهترین شرایط محیطی این برای حدودا دو سال ادامه پیدا میکند .البته این غیر عادی نیست برای این مرحله که برای ۴ تا سال دوام داشته باشد .
راه حل:
راهبردهای زیر میتواند به شما و نوجوان در این دوره بحرانی کمک کند . با نوجوان خود به عنوان یک دوست بزرگسال رفتار کنید .در زمانیکه کودک شما ۱۲ ساله است کارهائی را با او شروع کنید کار کردن در رشد انواع ارتباطی شما دوست دارید با او داشته باشید وقتی که او یک بزرگسال است .با او به روشی رفتار کنید که دوست دارید وقتی او بالغ شد انگونه با شما برخورد کند . در واقع هدف رابطه متقابل ، حمایت و صمیمیت با هم است .تلاش در جهت ارامبخشی ، گفتگوی غیر

جدی در طی فعالیتهای تقسیم بندی شده مانند دوچرخه سواری ، پیاده روی ، خرید کردن ، بازی کردن ، رانندگی ، پختن ، کار کردن و موقع صرف غذا .رفاقت با نوجوان شما تسلیم شدن رفتارها و ارزشهای شما با هدف کسب محبوبیت او نیست .هرچند تحسین و اعتماد دادن به او کمک میکند به سختن عزت نفس او .تشخیص و تایید اخساسات او با گوش دادن دقیق و تفسیر بدون قضاوت گفته های او .به خاطر داشتته باشید که این گوش دادن به این معنی نیست که شما قصد دارید مشکلات نوجوان خود را حل کنید .

روش رفاقت بهترین پایه برای امور خانوادگی است .
از انتقاد در باره موضوعات ناموفق اجتناب کنید .
اغلب روابط منفی والد – نوجوان به علت انتقاد زیاد والدین از نوجوانشان به وجود می آید .یک مقدار زیادی از رفتارهای اعتراضی ( که به صورت مخالفت جوئی است ) نوجوان صرفا انعکاس میل او برای همنوائی با گروه همسالان در تجارب جاری است .وارد شدن در گروه همسالان یکی از مراحل ضروری برای رشد نوجوان است .لباس پوشیدن ، گفتگو و فعالیتهای متفاوت از بزرگسالان به نوجوان شما برای احساس استقلال از شما کمک میکند .همانطور که به تنهائی پشت سر شما میخواهد بگوید . تلاش کنید که از انتقاد کردن در مورد لباس موی سر آرایش ، موسیقی دوستان تفریحات مورد علاقه . دکور اتاق استفاده از وقت آزاد ، استفاده از پول ، بیان ، قیافه یا دین وفلفسه اجتناب کند. به نوجوان اجازه دهید در مقابل موانعی که اغلب به صورت آزمایشی در مقابل دیگر امور پیش می آید سرکشی نماید . مانند استفاده از دارو ، ولگردی ،دزدی از مغازه ها.
تنها در صورتی مداخله کنید که رفتار نوجوان شما خیلی مضر ، نامشروع یا تجاوز از درستکار ی باشد . شما بیشتر در باره رفتارهای عجیب و نا آزموده صحبت کنید . که آنها برای مدت زیادی مخواهند پایدار بمانند . به نقشهای اجتمائی و آموزشهای مسئولیت پذیری خارج از خانه اجازه دهید .
نوجوان شما از طریق آزمایش و خطا یاد بگیرد .همانگونه که او تجربه میکند ، او میخواهد مسئولیت تصمیم و اقدام خود را به عهده بگیرد والدین تنها در صورتی میتوانند با صدای بلند با او صحبت کنند که نوجوان برای انجام چیزهای خطرناک و غیر قانونی رفته است .در غیر این صورت آنها باید اعتماد کنند به او برای خود انضباطی خودش . فشار از طرف همسالان او برای رفتار پاسخگو و درسهای یاد گرفته شده از نتایج فعالیتهایشان (مثل ضربات مدرسه ) قانون کنترل منع آمد ورفت در ساعات دیر وقت شب در شهر میتواند کمک کند یک نیاز مدرسه میتواند برای توجه دقیق میتوند تاثیر بگذارد وقتی که نوجوان شما به رختخواب میرود .پایه تحصیلی مدرسه معمولا تعیین میکنند تکالیف یا جنبه

های دیگر کارهای مدسه را .شما میتوانید روشن کنید حمایتهایتان را نقشهائیی که نفوذ کردهاند بوسیله مدرسه و اجتماع . اگر نوجوان شما عادت به کارهای بد دارد او میخواهد کار شغلش را گم کند .اگر او یک فقیر را از دوستانش انتخاب میکند او میخ.اهد در میانمشکلات اعتماد شکسته شده خود را کسب کند اگر او تمرینات سخت را برای یک ورزش انجام نمی دهد .او میخواهد توسط تیم و معلم ورزش برای انجام بهتر کار تحت فشار قرار گیرد .اگر او در آمد و پول جیبی خود ر تلف میکند او میخواهد به پایان برساند پولش را قبل از پایان ماه اگر نوجوان شما به صورت اتفاقی در باره مشکلاتش پرسید .سعی کنید با ملاطفت و همدلی و به صورت خلاصه و بیطرفانه برای او توضیی

ح دهید . پرسش بعضی از سوالت در باره افکاری که در باره ریسکهای اصلی است سوال میکنند .پس تذکراتتان را با یک توضیحی همانند آیا آنچه که شما فکر میکردید بهتر است . پایان دهید .نوجوانان نیاز دازند تا فرصتی پیدا کنند برای یاد گیری اشتباهاتشان قبل از اینکه آنها خانه را ترک کنند و بتوانند مشکلات خود را بدون حضور یک سیستم همیشه حمایت کننده حل کنند .قوانین منزل و عواقب شکستن آنها را برای او روشن کنید ‌( توضییح دهید .)
شما حق دارید و مسولیت دارید که برای منزل و دارائیهایتان قوانینی بسازید نوشتن آنها از سوء تفاهم جلوگیری میکند .علائق نوجوان میتواند تحمل شود در داخل اتق خودش .اما آنها نیاز ندارند که اعمال نفوذ شود در محل اتاق استراحتشان . شما میتوانید صدای بلند موسیقی و آمدن صدای تلفن را بعد از ساعت ۱۰ شب ممنوع کنید .این دخالت کردن در جهت هماهنگی و یا خوابیدن دیگران است .شما باید به دوستان نوجوانتان در خانه خوش آمد بگوئید اما توضییح دهید قوانین اساسی را در باره مهمانی و جائیکه آنها میتوانند بخورند نوجوان میتواند به عهده گیرد مسئولیت پاک کردن اتاق خودش را و شستن ظرفها و اتو کردن لباسهایش را . شما باید تاکید کنید بر پاکیزه بودن لباسها و دوش گرفتن کافی برای جلوگیری از بوی بدن . شما باید تصمیم بگیرید که ماشینتان دوچرخه تان دوربینتان رادیو ، تلویزیودن لباسها یا دیگر وسایل را به نوجوانتان قرض بدهید .به همین دلیل نتیجه شکستن قوانین منزل شمال از دست دادن تلفن ، تلویزیون ، استریو ، و امانت دان ماشین میشود .کار کردن برای پول برای
جبران و جایگزینی خسارت شرطی است که اغلب مناسب است . بطور نادری شما ممکن است نیاز داشته باشید که اصول نخستین را یاد بدهید به کودکتان برای یک روز یا یک هفته .
استفاده از گفتگوی خانوادگی برای بحث در باره قوانین منزل .

بعضی از خانواده ها در میابند که این مفید است که یک نشست کوتاهی را بعد از نهار یا یک بار در هفته داشته ابشند داشته باشند . در این زمان نوجوان میتواند در باره تغییرات در قوانیین منزل یا رشد مسائل خانواده که علت مشکلات هستند نظر دهد .شما اغلب میتوانید رشد دهید مسائلی را که ارتباط دارد با شما همانند درخواستهای شما برای کمتر بیرون رفتن او از خانه و اینکه شما نیاز به بحث در مورد کمک کردن به او دارید اتحاد خانواده اغلب کارکرد بهتری دارد اگر به صورت دمکراتیک تصمیم بگیرند .هدف از مذاکره یک پیروزی دو جانبه است در فضائی که هیچ کس در آن احساس تقصیر و گناه نکند .اما ما یک مشکل داریم .چگونه ما میتوانیم آن را حل کنیم . به نوجوانی که در حالت خلقی بدی است فرصت بدهید .

دانش آموزان در مواجهه با اضطراب امتحان

همش نگرانم ، انگار قلبم داره از جا درمی یاد ، بی دلیل هراسونم ، از هر حرف و حرکتی زود ناراحت می شم ، حس می کنم همۀ بدنم کوفته شده !! ، نمی تونم فکرم رو متمرکز کنم ، همش حس می کنم یه چیزی بهم فشار می یاره و…….

تا حالا همه دانش آموزها بیشتر از هزار بار این حرف ها رو یا خودشون گفتن یا از دوست هاشون شنیدن .
ترس و تشویش ، شک و ترید ، زود رنجی و عصبانیت ، سردرگمی و …. از واکنش های یک دانش آموز مضطرب از امتحان است .
*تا به حال فکر کردید چرا بعضی از دانش آموزها با وجود اینکه درسی را چندین بار می خوانند باز هم نمی توانند درعمل ( امتحان ) موفق باشند؟
خیلی وقت ها برای همۀ ما حتی شاگرد زرنگ ها ، اتفاق افتاده که به محض دیدن برگۀ امتحانی هول شدیم و همه چیز از یادمون رفته ، حتی موقع امتحان صورتمون قرمز میشه و دهنمون خشک و …. چرا ؟ چرا این اضطراب لعنتی که نمی دونیم دلیلش چیه درست موقع امتحان می یاد سراغ آدم ؟
تحقیقات نشان می دهد که میزان اضطراب امتحان ، در دانش آموز ها متفاوت است و بستگی به درک دانش آموز از امتحان دارد و اینکه به امتحان به عنوان یک خطر و تهدید نگاه کند یا خیر !! برای کم شدن اضطراب قبل از هر چیز باید ماهیت امتحان رو درک کرد ، با نحوۀ پاسخگویی به امتحانات تشریحی آشنا شد و گام های موجود برای امتحان را شناخت و رعایت کرد .
ماهیت امتحان :
دانش آموز باید درک کند منظور اصلی از امتحان فقط یک ارزشیابی است که می تواند در ایجاد انگیزۀ یادگیری بسیار مؤثر باشد و به دانش آموز کمک کند تا شناخت درست و روشنی از خودش به دست آورد و مشکلات خود در زمینۀ یادگیری را بهتر بشناسد .این توصیفات از امتحان دیگر جایی برای اضطراب باقی نمی گذارد.

پاسخگویی به امتحانات تشریحی :
این امتحانات برای دریافت دانش و اطلاعات دانش آموز از مفاهیم طراحی شده است و توانایی فراگیر را در منطقی و صحیح نوشتن مورد ارزیابی قرار می دهد .
در امتحانات تشریحی مطمئن شوید که سئوال را با دقت خوانده اید و زیر واژۀ اصلی آن خط بکشید همچنین هنگام خواندن سئوال هر فکری که به ذهنتان می آید را یادداشت کنید، با این دو فعالیت می توان به فکر خود نظم و به پاسخ ها غالب منطقی داد . هر پاسخ شامل سه بخش می باشد : ۱٫ مقدمه ۲٫ متن اصلی ۳٫ خاتمه
یادتان باشد ، زمان امتحان محدود است ، پس باید سرعت عمل و مدیریت زمان داشته باشید
یک مقدمه ( البته بسیار بسیار کوتاه ) می تواند بر فکر مصحح اثر مثبت و یا منفی داشته باشد .
برای متن اصلی ، ابتدا باید دو یا سه مفهوم اصلی پرسش را مشخص کنید و برای آنها توضیحات لازم را بنویسید ، فراموش نکنید فقط در مورد چیزی که از شما خواسته شده توضیح دهید ، زیاده نویسی موجب کسب نمرۀ بیشتر نمی شود !!
به یاد داشته باشید اگر قسمتی از پاسخ را فراموش کرده اید ، با آرامش و مرور حافظۀ خود می توانید آن را به یاد آورده و پاسخ خود را کامل کنید .
جملات پایانی نیز می تواند به اندازۀ مقدمه تأثیر گذار باشد .
نگذارید هیچ سئوالی شما را غافلگیر کند ، اگر سئوالی به نظرتان ناآشنا می آید ، مطمئن باشید با خواندن مجدد و دقت بر روی سئوال می توانید پاسخ را بیاد آورید .
همیشه خود را به جای مصحح قرار دهید و ببینید پاسخی که می نویسید ، ارزش نمره ای کامل را دارد یا خیر ؟ طوری پاسخ را بنویسید که مصحح حس کند شما تسلط کاملی بر مطالب دارید .
چند نکتۀ کاربردی برای پاسخگویی به سئوالات تشریحی :
۱٫در ابتدا نگاهی کلی و سریع به سئوالات داشته باشید .
۲٫وقت امتحان را بر حسب اهمیت سئوالات تقسیم بندی کنید و کمی وقت هم برای مرور پاسخ ها بگذارید .
۳٫ابتدا به سئوالاتی پاسخ دهید که به آن مطمئن هستید .
۴٫پیش ازپاسخ دادن به سئوال نکات راهنما را مورد توجه قرار دهید .
گام های موجود برای یک امتحان :
“کام های شب امتحان” ۱٫ دوری از مشاجرات خانوادگی ، مکان های شلوغ و آزاردهنده ، رفت و آمد های فراوان و ….
۲٫ زودتر بخوابید و بیشتر استراحت کنید
۳٫ قبل از خوابیدن وسایل لازم و ضروری امتحان را آماده کنید
“گام های صبح امتحان” ۱٫ پس ازبیدار شدن ، مروری سطحی بر مطالب داشته باشید
۲٫ کمی قدم زدن معجزه می کند
۳٫ حتماً صبحانه مناسب بخورید
۴٫ نسبت به روزهای دیگر زودتر از خانه بیرون بیایید
“گام های جلسۀ امتحان” ۱٫ نگرانی و اضطراب بی مورد به خود راه ندهید و با اعتماد به نفس سر جلسۀ امتحان حاضر شوید
۲٫ در نوشتن پاسخ ها دقت کنید ، خوانا و زیبا بنویسید
۳٫ نوشتن یک پاسخ ضعیف و حتی ناقص بهتر از هیچ است
“گام های پس از امتحان” ۱٫ اگر نتوانسته اید سئوالالت را خوب پاسخ دهید ، خاطر خود را پریشان نکنید
۲٫ در صورت عدم موفقیت ، واقع بینانه به ارزیابی دلایل آن بپردازید
۳٫ به نقاط ضعف خود پی برده و در صدد رفع مشکل باشید
اگر باور داشته باشید که امتحان ، یک امتحان است ، نه یک کابوس وحشتناک ، آن وقت مطمئن باشید نتیجه ای فراتر از تصورتان بدست می آورید

مشکل مدرسه هراسي

مشکل مدرسه هراسي يا همان اضطراب جدايي از والدين با ميزان شيوع حدود پنج درصد، شايع‌ترين اختلال اضطرابي در دانش آموزان به ويژه کلاس اولي‌ها در روزهاي ابتدايي بازگشايي مدارس است.
اين روزها مي‌توان دانش آموزان نوآموزي را ديد که گاهي با فرياد و اعتراض، گاهي با خواهش و التماس و گاهي با چانه زدن، بر سر رفتن به مدرسه به بحث جدي با والدين مشغول هستند.امتناع از رفتن به مدرسه در ميان دختران و پسران دانش آموز به يک اندازه رايج است و معمولا کلاس اولي‌ها بيشتر با اين مشکل روبرو مي‌شوند.با اين وجود، رفتار خودداري از رفتن به مدرسه مي‌تواند در هر سني رخ دهد؛ واقعيت اين است که توجه به مساله مدرسه ‌هراسي بسيار با اهميت است و والدين نبايد نسبت به آن بي‌تفاوت باشند. کودکاني که براي اولين بار از محيط خانه دور مي‌شوند به علت وابستگي زياد به اعضاي خانواده دچار اضطراب و تشويش بيش از اندازه مي‌شوند. معمولا مدرسه هراسي با حالت‌هايي مانند گريه، داد و فرياد کردن، لجبازي، تمارض، مقاومت در برابر ترک خانه، پرت کردن کيف و کتاب و نپوشيدن روپوش مدرسه همراه است.وي با بيان اينکه مکان بروز اضطراب‌ها براساس ميزان اضطراب دانش آموزان، متفاوت است، مي‌افزايد: برخي از کودکان اصلا دوست ندارند پا به مدرسه بگذارند؛ برخي ديگر در راه مدرسه و پس از خروج از خانه و در مدرسه، حياط يا پس از ورود به کلاس دچار اضطراب مي‌شوند. برخي از دانش آموزان که راحت تر با محيط ناشناخته، کنارمي آيند و سطح اضطراب کمتري دارند ممکن است در کلاس درس، دچار اضطراب شوند.ا تاکيد می شود اين واکنش‌ها مختص کلاس اولي‌ها نيست، کودکان، زماني که براي اولين بار از محيط خانه جدا شده و وارد مهد کودک و پيش دبستاني مي‌شوند نيز ممکن است دچار اضطراب شوند. معمولا کودکان داراي وابستگي بيش از حد به اعضاي خانواده، کودکان بدون تجربه ماندن در بيرون از خانه، کودکان منزوي و گوشه گير، کودکان معلول و داراي اعتماد به نفس پايين بيش از ساير کودکان در معرض مدرسه هراسي قرار دارند.هرچه تعداد خواهران و برادران در يک خانواده بيشتر باشد ممکن است ميزان مدرسه هراسي دانش آموز کاهش يابد. معمولا ترس و هراس کودکان و گريه شديد آنان در روز اول سال تحصيلي دقايق زيادي به طول نمي‌انجامد؛ براي سازگاري با محيط جديد فقط به يک تا دو ساعت زمان نياز است و در طول اين مدت معمولا دانش آموز با محيط جديد و همکلاسي‌هاي خود کنار مي‌آيد.بهتر است والدين از همراهي با فرزندان، خودداري کرده و از دور او را نظاره کنند؛ همچنين آموزگاران و اولياي مدرسه مي‌توانند دانش آموز هراسان را در آغوش کشيده و با جلب توجه او به جذابيت‌هاي محيط جديد و همکلاسي ها، از ميزان هراس او بکاهند. معلم نيز بايد دقايقي رابه دانش آموزان هراسان اختصاص دهد و سعي در آرام سازي آنان کند؛ به علاوه اين امکان را دراختيار آنان قرار دهد که خود، صندلي مناسب در کلاس را انتخاب کنند.معلمان همچنين مي‌توانند با استفاده از جملات سرشار از محبت و نوازش، دانش آموزان را آرام کرده و محيطي امن و راحت براي آنها فراهم کنند.در مواردي که اضطراب و گريه دانش آموزي بيش از حد و غيرقابل کنترل است، دانش آموزان بايد به خانه بازگردانده شده و در اولين فرصت به روانپزشک اطفال مراجعه کنند

بیش فعالی ودرمان

داشتن آرام  و  قرار  و  تمرکز، پر جنب و جوش  بودن و  به  قول  معروف  از ديوار راست بالا رفتن از جمله مشخصه هاي  يک  دانش آموز  بيش فعال  است. دانش آموزي  که  ناخواسته  با  داشتن اين اختلال، از فعاليت بيش از حدي برخوردار  است  اغلب  از سوي ديگران به ويژه خانواده و معلم خود سرزنش و تحقير مي شود و از طرف ديگر با بازيگوشي و شيطنت  بسيار  همه  را عاصي  مي کند.در اين ميان مهم ترين عاملي که مي تواند ياري دهنده دانش آموزان بيش فعال باشد، اطلاع  رساني صحيح و مداخله به موقع براي برطرف کردن اين نقيصه است؛ مشکلي که اگر به رفع آن توجه نشود، صدمه جبران ناپذيري بر دانش آموز بيش فعال وارد خواهد کرد.

نشانه هاي رفتاري:

انجمن روانپزشكي آمريكا ۱۴ ويژگي را به  عنوان  نشانه هاي اختلال  بيش فعالي برشمرده است. حداقل بايد هشت مورد از اين ويژگي ها به مدت حداقل شش ماه در كودك مشاهده شود تا به طور قطعي وجود اختلال مذكور مورد تأييد قرار گيرد.

    ۱ـ تكان خوردن در سرجا و در اغلب موارد بازي با دست و پا

    ۲ـ بي تابي كردن و بي قراري در مواجهه با محرك هاي بيروني

    ۴ـ پاسخگويي به سؤالات، قبل از كامل شدن آنها

    ۵ـ عدم رعايت نوبت در جريان بازي، يا موقعيت هاي گروهي

    ۶ـ به پايان نرساندن كارهاي خواسته شده و پيروي نكردن از دستورالعمل

    ۷ـ توجه نكردن به درست انجام دادن تكاليف و بازي

    ۸ـ ناتمام رها كردن يك فعاليت و پرداختن به فعاليت ديگر

    ۹ـ نداشتن آرامش هنگام بازي در اكثر اوقات

    ۱۰ـ صحبت كردن بيش از اندازه

    ۱۱ـ قطع صحبت يا فعاليت ديگران در اغلب موارد

    ۱۲ـ گوش نكردن به صحبت هاي ديگران

    ۱۳ـ گم كردن وسايل و ملزومات مورد استفاده در مدرسه

    ۱۴ـ پرداختن به امور فيزيكي خطرناك بدون در نظر گرفتن عواقب آن

 علت هاي عمده ايجاد اختلال بيش فعالي و نقص توجه:

علت هاي ايجاد اختلال بيش فعالي و كم توجهي هنوز به طور قطعي مشخص نيست اما عوامل ژنتيك، عوامل عصب شناختي و عصبي ـ شيميايي، سم هاي محيطي، عوامل مربوط به تغذيه، عوامل روانشناختي (تعامل طبيعت ـ تربيت) و نوع رفتار والدين از جمله علل احتمالي اين اختلال است.

روش هاي درمان:

اگرچه در حال حاضر درمان قطعي براي اين اختلال مذكور مشخص نشده اما مي توان با مراجعه به تيم هاي روانپزشكان و روانشناسان كه با بهره مندي از روش هاي دارودرماني، رفتاردرماني و اصلاح شناختي رفتاري به بهبود رفتارهاي اجتماعي، تحصيلي و روابط خانوادگي كودك و نوجوان مي پردازند كمك شايان توجهي به ارتقاي مهارت هاي زندگي آنان كرد.

براي درمان اين مشکل اوليا و معلمان بايد درباره چگونگي رفتار با اين گروه از دانش آموزان اطلاعات کافي داشته باشند. ضمن اين که ممکن است کودک تحت دارو درماني يا روان درماني قرار گيرد. معلمان بايد با شناسايي به موقع دانش آموزان بيش فعال آن ها را به مشاوران مدارس يا هسته هاي مشاوره ارجاع دهند تا تحت درمان قرار گيرند. اگر بيش فعالي در سنين بالاتر درمان نشود ممکن است فعاليت بيش از حد فرد کاهش يابد اما نقص تمرکز هم چنان تداوم داشته باشد. دانش آموزان بيش فعال به علت نداشتن دقت لازم دچار افت تحصيلي مي شوند .معلمان بايد با اين دانش آموزان مهربان و صبور باشند، آن ها را به رسميت بشناسند، در فعاليت هاي مشارکتي آن ها را نيز شرکت دهند و براي انتقال مطالب درسي از وسايل کمک آموزشي و بازي استفاده کنند. ارائه تکاليف کمتر به دانش آموزان بيش فعال ضروري مي باشد و توضيح مطالب درسي به آن ها بايد شفاف تر و گام به گام ارائه شود ضمن اين که تعامل اولياي دانش آموزان بيش فعال با مدرسه به پيشرفت تحصيلي آن ها کمک مي کند. خانواده دانش آموز بيش فعال بايد با وي با مهرباني رفتار کنند و از مقايسه و سرزنش کردن فرزند خود به طور جدي خودداري کنند و با مراجعه به مشاور يا پزشک در صورت نياز راهکار مناسبي براي درمان اين اختلال به کار بگيرند. انجام فعاليت هاي ورزشي به ويژه شنا، دوچرخه سواري و دويدن براي دانش آموزان بيش فعال بسيار مؤثر مي باشد و خوردن مواد غذايي حاوي امگا۳ براي اين افراد بسيار مفيد است هم چنين آن ها بايد از خوردن مواد غذايي شيرين به جز عسل خودداري کنند.  مواد تند و ترش تحريک پذيري دانش آموزان بيش فعال را افزايش مي دهد بنابراين مصرف اين مواد نيز بايد کاهش يابد. ضمن اين که مواد حاوي رنگ مصنوعي براي اين افراد مضر است. پژوهش ها نشان مي دهد نور مهتابي براي کودکان بيش فعال مضر است. بنابراين بهتر است براي حفظ سلامت اين کودکان از مهتابي براي روشنايي منزل استفاده نشود. والدين دانش آموز بيش فعال، نبايد از داشتن چنين فرزندي نگران باشند و به تنبيه و تحقير اقدام کنند بلکه با همکاري با مربيان مدرسه و استفاده از توانمندي مشاوران، آگاهي خود را نسبت به اين اختلال افزايش دهند و به روش علمي براي درمان آن اقدام کنند.

انتظار می رود معلمان عزیز مقطع ابتدایی با توجه به مطالب فوق در جلسات معلم با اولیاء موارد را متذکر شوند. با این عمل می توان با ایجاد یک تعامل دوطرفه از بروز مشکلات بعدی جلوگیری کرد.